Toelichtende tekst bij deelname aan de expositie 'Alles van waarde is weerloos' mei-juni 2019

Allereerst Luceberts gedicht:

De zeer oude zingt

er is niet meer bij weinig
noch is er minder
nog is onzeker wat er was
wat wordt wordt willoos
eerst als het is is het ernst
het herinnert zich heilloos
en blijft ijlings

alles van waarde is weerloos
wordt van aanraakbaarheid rijk
en aan alles gelijk

als het hart van de tijd
als het hart van de tijd

Uit: Verzamelde gedichten, 1974.

Met Luceberts gedicht “De zeer oude zingt”, waaruit de overbekende zin “Alles van waarde is weerloos” gekozen is als het thema van deze expositie, voel ik verwantschap vanwege de filosofisch-muzikale gelaagdheid ervan. Ik lees het vanwege de herhalingen en veranderingen van die herhalingen als een in een kringloop voortbewegen in de tijd, als ontwikkeling en het verschuiven van betekenissen. Die alliteraties die Lucebert sowieso veel gebruikte, die overgang van zeer naar zingt en verderop van eerst naar ernst, waarbij de é in een è verandert, dat afstrepen in het begin van het gedicht van niet meer naar noch minder, die overgang van noch naar nog, dat twee keer het woord wordt en twee keer is, die herhaling van loos in willoos, heilloos en weerloos, die alliteratie in waarde-weerloos, waarbij ook nog eens waar in weer verandert, waar als een iets van essentie die weerloos is en door weerstand verandert, essentie die door aanraakbaarheid rijk wordt, en dan de slotregel als het hart van de tijd, die pas na herhaling van die slotregel slotregel wordt. Dat vind ik allemaal (met een vies woord) mooi en blijft voor mij ook na herhaalde lezing overeind. En dat geldt dus ook voor dat overbekende bijna door die herhaling tot een cliché verworde “Alles van waarde is weerloos”. We zijn aan alles gelijk omdat alles in de wereld zich in het hier-en-nu samen met onszelf in een kwetsbare kringloop ontwikkelt, in het levende weerloze hart van de tijd, terwijl je, als je aandachtig bent, in het voorbijgaan door iets van waarde aangeraakt kunt worden. Misschien is dat de kwetsbare kracht van het leven zoals het werkelijk is en maakt kunst dat zichtbaar.

Theo Semeijn
25 mei 2019